تحلیل ژانر ادبی فرامتن در گلستان سعدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناسی ارشد. محقق

چکیده

فرامتن از ژانرهای مطرح امروز و جزء ژانرهای تئوریزه‌نشده‌ و احیاگری است که تبدیل به سیستم شده و ساحتی از ادبیات به شمار می‌آید که در هیچ ژانر و دیدگاه شعری و داستانی طبقه‌بندی نشده. فرامتن بازگشتی آوانگارد به وجوه فراروندة تمام متون منثور مکتوب -حتی منظومِ غیرشاعرانه- در سنت تاریخ ادبیات ملل کهن جهان است که با تمام عظمت هنری خود هیچ‌گاه در پارادایم جنسیت‌های ادبیِ شعر و داستان تعریف نشده‌اند.
کلام سعدی در عین ایجاز، آیینة تمام‌نمای فصاحت و بلاغت است. از همین رو ما در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و بهره‌گیری از منابع کتاب‌خانه‌ای، در پی آنیم که دیباچۀ گلستان و بسیاری از سطور تعلیمیِ آن (جدا از سطور داستانی_شعری‌اش) در کدام جنسیتِ ادبی جای می‌گیرند؟ با احترام به تمام پژوهش‌گران، معتقدیم که این دست‌آوردها تماما تک‌وجهی بوده و شأن و اصالت ‌کلمه آن‌چنان‌که باید در آنها حفظ نشده است. بنا بر مولفه‌های مکتب اصالت‌کلمه، متون موردنظر از چارچوبه‌های موجود فرارَوی کرده و در نهایت شاهد هم‌افزایی منسجمی هستیم که در یک متن عریان، خود را از قید و بندها رها کرده و از یکایک پتانسیل‌های کلمه بهره می‌برد. بنابراین بنیان‌روایتِ اینگونه متون هرگز در تعاریف کلاسیک و امروزینه‌ی شعر یا داستان قرار نمی‌گیرند بلکه آثاری فاخر، ادبی اما خارج از هستی‌شناسی شعری و داستانی‌اند. بر همین اساس این آثار بر پایه‌ی سیستم پیشنهادینِ آرش آذرپیک در ژانر فرامتن قرار دارند و هیچ تعریف دیگری جز فرامتن را نخواهند پذیرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the literary genre of hypertext in Golestan SaadiAnalysis of Fara-text literary genre in Golestan-e-Saadi

نویسنده [English]

  • Hedie hgoliyar
Masters. research fellow
چکیده [English]

Fara-text is one of the most popular genres today, introduced by Arash Azarpeyk, and is one of the non-theorized and revival genres that has become a system and a field of literature that is not classified in any genre or poetic or fictional perspective. The Fara-text is the return of the avant-garde to the transcendental aspects of all written prose texts - even non-poetic poems - in the tradition of the history of the literature of the ancient nations of the world, which, for all their artistic grandeur, have never been defined in the paradigm of literary genres. Saadi's words are both concise and a mirror of eloquence and rhetoric. Therefore, in this research, by descriptive-analytical method and using library resources, we seek to understand in which literary genre the preface of Golestan and many of its educational lines (apart from its fiction_poetry lines) belong? And with respect to the achievements made by researchers in this work, we believe that they are completely one-sided and the dignity and originality of the word has not been preserved as it should be. According to the components of the school of word originality, the texts in question have transcended the existing frameworks, and finally we see a coherent synergy that in an Orian text, frees itself from the constraints and uses each of the potentials of the word. Thus, the basis of the narrative of such texts is never in the classical and modern definitions of poetry or fiction, but are glorious, literary works which are outside the poetic and fictional ontology. Accordingly, these works are based on the proposed system of Arash Azarpeyk in the Fara-text genre and will not accept any definition other than Fara-text.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hypertext
  • Golestan Saadi
  • Literary Genre
  • Word Potential
  1. کتاب‌ها

    1. آذرپیک، آرش (1397)، دوشیزه به عشق بازمی‌گردد، کرمانشاه: دیباچه.
    2. آذرپیک، آرش (1399)، و آنگاه شیخ اشراق عاشق می‌شود، تهران: مهر و دل.
    3. آذرپیک، آرش؛ اهورا، هنگامه؛ مسیح، نیلوفر؛ (1396)، چشم‌های یلدا و کلمه -کلید جهان هولوگرافیک-، جلد اول، تهران: روزگار، چاپ دوم.
    4. بهار، محمدتقی (1361)، سبک‌شناسی، تهران: امیرکبیر.
    5. خزائلی، محمد (1353)، «نکاتی درباره‌ی گلستان و بوستان»، مجموعه خطابه‌های نخستین کنگرۀ تحقیقات ایرانی، به‌کوشش غلامرضا ستوده، جلد 2، تهران: دانشگاه تهران.
    6. خطیبی، حسین (1375)، «فن نثر در ادبی فارسی»، تهران: 1375
    7. رزمجو، حسین (1370)، انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، مشهد: آستان قدس.
    8. شمیسا، سیروس (1387)، سبک‌شناسی نثر، تهران: میترا، چاپ سوم.
    9. فروغی، محمدعلی (1363)، کلیات سعدی، تهران: امیرکبیر.
    10. محجوب، محمدجعفر (1352)، زبان سعدی و پیوند آن با زندگی، مقالاتی دربارۀ زندگی و شعر سعدی، به کوشش منصور رستگار فسایی، دانشگاه پهلوی شیراز.
    11. مسیح، نیلوفر (1400)، جنس سوم (عاشقانه‌های یک فرازن)، کرمانشاه: دیباچه.
    12. مصلح‌ بن عبدالله سعدی (1389)، کلیات سعدی، کاظم عابدینی مطلق، قم: اسوه، چاپ دوم.
    13. مولانا، مارال (1398)، عاشقانه‌های آخرین ملکۀ هخامنشی، تهران: اریکة سبز.
    14. نوروزعلی، زینب (1400)، آنتولوژی زبانه‌نویسان ایران، خیزش کوتاه‌نویسان شعر 1400 عریانیسم، تهران: شاپرک سرخ.
    15. نوروزعلی، زینب (1400)، فرامرد معشوق باستانی زن‌های مشرقی، تهران: شاپرک سرخ.
    16. همتی، آریو (1401)، فرامرد شفای عاشقانۀ بوعلی سینا، تهران: امید سخن.
    17. یوسفی، غلامحسین (1378)، دیداری با اهل قلم، جلد اول، مشهد: دانشگاه مشهد.

    مقاله‌ها

    1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1392)، «حکمت نظری و حکمت عملی در آثار سعدی»، سعدی‌شناسی، اردیبهشت، شمارۀ 16.
    2. ذوالفقاری، حسن (1387)، «زیبایی‌شناسی نثر سعدی»، نامۀ فرهنگستان، دورۀ 10، شمارۀ 1 (پیاپی 37)، بهار، 50- 70.
    3. علایی، رقیه؛ سارا، علایی خرایم؛ ویس‌کرمی، حسنعلی (1397)، «نقد گلستان سعدی از دیدگاه نظریه شناختی-اجتماعی بندورا»، پژوهش ادبیات معاصر جهان، دورۀ 23، شمارۀ 2، 461 - 484. 
    4. مولانا، مارال (1399)، «بررسی ژانر نوظهور فرامتن»، فصل‌نامۀ فرازنان ایران، شمارۀ 5، 83 - 86.
    5. یلمه‌ها، احمدرضا؛ رجبی، مسلم (1393)، «تأثیرپذیری گلستان سعدی از آموزه‌های تعلیمی قابوس‌نامه»، پژوهشنامۀ ادبیات تعلیمی، سال ششم، شمارۀ 21، 1 - 28.