در ادبیات سنتی، مدرن و پستمدرن، همواره بامقولهای به نام زن روبهرو بودهایم. زن در ادبیات کلاسیک ما معشوقی بود با قدی همچو سرو، ابروانی کمان و... که در بهترین حالات عاشق او را در میخانه و خرابات ملاقات میکرد. در دورة مدرن و به نسبت کمتر از آن در دورة پستمدرن، زنان شاعر رویکردهایی انتقادی را نسبت بهجایگاه زن در ادبیات و جامعه در پیش گرفتند. نکتة حائز اهمیت آنکه جامعه و به تبع آن ادبیات، از دیرباز زن را بهعنوان ابزاری در دست جامعه و شعر پنداشته و همواره دربارة آن نگاشتهاند؛ اما رویکرد فرافمینیسم در جامعه و ادبیات با رویکردی انتقادی نسبت به تمام دوگانهانگاریها و ابزارپنداریها نسب به زن، دیدگاه انتقادی فرااومانیسم را ارائه میدهد که در آن زن نیمة عاشقانة انسان در زمین نگریسته میشود و در ادبیات، به خصوص در ادبیات طبیعتگرا، به زن اجازه داده میشود بدون انکار، رد و تحقیر نیمة دیگر انسان یعنی مرد؛ بهعنوان کاراکتری مستقل و بدون واسطه در جامعه و شعر ظهور و نمود یابد بدون آنکه پیشاپیش دچار پیشفرضها، انتقادها، قضاوتها و... باشد. این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای گردآوری شده؛ بهدنبال بررسی تقابل جایگاه زن در ادبیات از سنت تا فرافمنیسم درمییابد که فرافمنیسم رویکردی انتقادی است به تمام نگرههای زن ابزاربین و زن کالابین در دورههای سنت، مدرن و پستمدرن.
ریگبی، کیت (1392)، نقد بومگرامجموعه مقالات دربارة نقد بومگرا، گردآوری زهرا پارساپور، ترجمة عبدااله نوروزی، حسین فتحعلی، تهران: پژوهشگاه علومانسانی و مطالعات فرهنگی.
سیمای زن در شعر حافظ به نقل از پایگاه خبری سمیارنا.
صیدی، یلدا (1398)، توفانتر از تبسم-عاشقانههای یک فرااندیش جوان-، تهران: اریکه سبز.
صیدی، یلدا (1400)، جنبش جهانی شعر سبز از مکتب ترالیبیسم تا جنبش ادبی-فلسفی 1400، تهران: امید سخن.
فردمین، جین (1383)، فمینیسم، ترجمة فیروزه مهاجر، تهران: آشیان.
کانر، ملوین (1400)، و سرانجام زنان، ترجمة حسنعلی رونقی، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
کلیگز، مری (1399)، درسنامة نظریة ادبی، ترجمة جلال سخنور؛ الاهه دهنوی؛ سعید سبزیان، تهران: اختران، چاپ سوم.
مشرف آزاد تهرانی، محمود (۱۳۸۴)، پریشادخت شعر، زندگی و شعر فروغ فرخزاد، جلد۱، تهران: ثالث.
مولانا، مثنوی معنوی، دفتر دوم بخش ۳۵.
نرسیسیانس، امیلیا (1383)، مردمشناسی جنسیت، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
وهابزاده، رحمت (1397)، «جایگاه زن در ادبیات فارسی ایران (با نگاهی به ادبیات کلاسیک و مدرن)»، دومین کنفرانس ملی دانش و فناوری روانشناسی، علوم تربیتی و جامعه شناسی ایران.
مقالهها
احمدی، حمید (۱۳۸۴)، «زن در شعر شاملو»، ویژهنامة فصلنامة گوهران، جلد۲، شمارة ۹ و ۱۰، ۲۵۰ - 265.
آذری، پراو (1391)، «مشخصههای زبان و روایتزنانه در داستانهای نویسندگان زن»، ماهنامة کتاب ماه ادبیات، پیاپی 175، شمارة 61، 29 -38.
جودی نعمتی، اکرم (1380)، «زن در آینة شعر فارسی»، فصلنامة مطالعات راهبردی زنان، سال سوم، شمارة 12، 1-14.
عنایت، حلیمه؛ فتحزاده، حیدر (1388)، «رویکردی نظری به مفهوم اکوفمینیسم»، مطالعات جامعهشناسی، سال دوم، شمارة 5، 45-63.
هاشمی، محموده، (۱۳۷۰)، «مقام زن در شاهنامه فردوسی»، فصلنامه دانش، شمارة ۲۷و۲۸، 75 -97.
واعظ، لیدا؛ صادقزاده، محمدحسن (۱۳۸۴)، «چهار شاعر زن معاصر»، ماهنامة حافظ، شمارة ۲۱، ۷۴ -۷۹.
مرادی, آرزو. (1401). رویکردی انتقادی به مقولة زن در ادبیات از سنت تا اکنون. دو فصلنامه علمی و تخصصی زبان و ادبیات فارسی «پژوهشهای نوین ادبی», 1(1), 253-270. doi: JR_JKHK-1-1-0012
MLA
آرزو مرادی. "رویکردی انتقادی به مقولة زن در ادبیات از سنت تا اکنون". دو فصلنامه علمی و تخصصی زبان و ادبیات فارسی «پژوهشهای نوین ادبی», 1, 1, 1401, 253-270. doi: JR_JKHK-1-1-0012
HARVARD
مرادی, آرزو. (1401). 'رویکردی انتقادی به مقولة زن در ادبیات از سنت تا اکنون', دو فصلنامه علمی و تخصصی زبان و ادبیات فارسی «پژوهشهای نوین ادبی», 1(1), pp. 253-270. doi: JR_JKHK-1-1-0012
VANCOUVER
مرادی, آرزو. رویکردی انتقادی به مقولة زن در ادبیات از سنت تا اکنون. دو فصلنامه علمی و تخصصی زبان و ادبیات فارسی «پژوهشهای نوین ادبی», 1401; 1(1): 253-270. doi: JR_JKHK-1-1-0012