بازنمود و برهم‌کنش اسطوره‌های گاو و ماه در داستان ماه‌پیشانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 استادیار دانشگاه مطالعات خارجی هانکوک، سئول، کرة جنوبی.

چکیده

از دیرباز، اسطوره‌ها در خودآگاه و ناخودآگاه ملل سهم بسزایی داشته‌اند. انسان در ابتدایی‌ترین برخورد خویش با ادبیات، یعنی داستان‌ها و لالایی‌های کودکانه، همواره با اسطوره‌ها در ارتباط بوده است. داستان «ماه‌پیشانی» یکی از داستان‌های عامیانه کهن است که در طول حیات فرهنگ و تمدن ایرانی، شفاهی و کتبی، از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. این داستان مملو از اسطوره‌ها و باورهای ایرانی است. در پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتاب‌خانه‌ای صورت گرفته؛ به اسطورۀ ماه و گاو و کارکرد و برهم‌کنش آنها در داستان ماه‌پیشانی اشاره می‌کنیم و به این مطلب می‌پردازیم که چگونه این دو عنصر داستان را پیش می‌برند و شخصیت اصلی داستان را در مسیر و سفر خود برای رسیدن به مرحلۀ باروری و آفرینش آماده می‌کنند. با توجه به بازنمود ماه و گاو به عنوان نماد زنانگی و باروری و همچنین بستر روایی داستان «ماه‌پیشانی»، این دو کهن الگو با روایت داستان کاملا متناسب هستند. گاو که نماد اسطورة قربانی شونده است در حقیقت مادری است که به این صورت درآمده است. او با راهنمایی‌های خود دخترش را به چاهی هدایت می‌کند که نماد زنانگی است همانگونه که چاه و غار نیز در طول تاریخ به عنوان نمادهای زنانگی وجود داشته‌اند. در چاه، دختر سیرت زیبای خود را نشان می‌دهد و این شایستگی را می‌یابد که با شستن صورتش با آب در واقع ماه، یعنی نماد باروری را به دست آورد

کلیدواژه‌ها

موضوعات