بررسی تقابل ساختاری رابطة زشتی و زیبایی با ویرانگری و بسامانی در منظومه‌های برجستة ادب غنایی از قرن پنجم تا هشتم هجری بر اساس رویکرد کلود لویی استروس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کتابدار نهاد کتابخانه های عمومی و مدرس دانشگاه

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان، لرستان، ایران

چکیده

کلیله و دمنه و مرزبان‌نامه از متون کلاسیک زبان فارسی هستند. این دو که با نثری فنی و مزین به رشتة تحریر درآمده‌اند به شیوة حکایت در حکایت نگاشته شده و حاوی حکایات متعددی هستند. با توجه به این که رویکرد جامعه شناختی یکی از روش‌های تحلیل متون است در این مقاله سعی شده رابطة بین طبقة اجتماعی و اخلاق زنان از این دیدگاه بررسی شود. در این مقاله نشان داده می‌شود که بین طبقة اجتماعی و فساد یا عصمت زنان رابطه‌ای مستقیم وجود دارد زیرا در حکایات این کتب، اکثرا زنان از طبقة اجتماعی فرو دست و پایین، دارای اخلاقی پست هستند و به شوهران خویش خیانت می‌کنند. در مقابل زنان طبقة بالای جامعه که شوهرانشان از قدرت، ثروت و نفوذ اجتماعی بالایی بر خوردار هستند علاوه بر پاکیزگی صورت، از نیکویی سیرت و عصمت اخلاقی نیز برخوردار می‌باشند. به همین دلیل در این آثار اکثرا زنان افرادی همچون کفش‌گر، قصاب، جولاهه، نجار و... فاسد هستند. نمود این جهت‌گیری در متون قدیم می‌تواند نشأت گرفته از همان قدرت، ثروت و نفوذ اجتماعی طبقة بالا باشد. در واقع گفتمان قدرتمندان از جهات گوناگون بر ادبیات تاثیر گذاشته است و آنچه وفق مراد قدرتمندان بوده است بیان کرده و نمایش داده است.

کلیدواژه‌ها